Nowości wydawnicze Regionalnego Towarzystwa Przyjaciół Żółkiewki

Regionalne Towarzystwo Przyjaciół Żółkiewki w 2009 roku wydało album historyczno – fotograficzny pod tytułem „Mała i duża Żółkiew”.

Publikacja ta jest próbą wypełnienia istniejącej luki, syntetycznego przypomnienia historii i współczesnych wiadomości o obu miejscowościach. Wykazania ich rozwoju i osiągnięć na różnych płaszczyznach, współczesnych szans i możliwości wzajemnej współpracy społecznej i kulturalnej.

Wydany w twardej, estetycznej oprawie, formatu A – 4 album składa się z trzech rozdziałów i wstępu. Okładka przedstawia najbardziej charakterystyczne zdjęcia z obu miejscowości. Żółkiewkę, jako miejscowość starszą, kolebkę rodową Żółkiewskich, obrazuje panorama z herbem przy wjeździe od strony Krasnegostawu w szacie jesiennej. Żółkiew zaś widok na piękną kolegiatę w okresie letnim.

Wewnętrzna strona okładki na początku zawiera rosyjski plan miasta Żółkiewki z 1867 roku a na końcu austriacki plan miasta Żółkwi z 1854 roku, czyli z okresów bardzo zbliżonych czasowo. Tylna część okładki zawiera syntetyczną historię Regionalnego Towarzystwa Przyjaciół Żółkiewki. W pierwszym rozdziale opisana jest historia Żółkwi koło Krasnegostawu i późniejszego miasta a następnie po degradacji przez carat, osady Żółkiewka, od czasów najdawniejszych do współczesności. W tej części opisana jest hipoteza nazwy, cytaty z najstarszych dokumentów źródłowych i opisy znalezisk archeologicznych.

Część ta zawiera 70 zdjęć, w tym znaczną część zdjęć historycznych obrazujących wygląd zabudowy Żółkiewki przedwojennej, tragiczny pożar w 1938 roku i pogorzelisko oraz wygląd współczesny na zdjęciach kolorowych, najbardziej charakterystycznych dla osady miejsc i zabytków.

Rozdział drugi zawiera syntetyczną historię jednej z gałęzi rodu Żółkiewskich, z której wywodził się hetman Stanisław Żółkiewski, rozwój ich posiadłości koło Winnik oraz powstanie pięknego miasta Żółkiew i pochodzenie jego nazwy. W części tej umieszczono 22 zdjęcia historyczne z końca XIX i początków XX wieku obrazujące architekturę, zabudowę i życie jej mieszkańców w przeszłości oraz 26 zdjęć kolorowych przedstawiających Żółkiew współczesną.

Udokumentowano przyczynę i sposób zmiany nazwy miasta w okresie przynależności do Związku Radzieckiego, kiedy nadano jej nazwę Nesterow, pochodzącą od nazwiska bohaterskiego pilota rosyjskiego, który zginął koło Żółkwi w czasie pierwszej wojny światowej. Na zdjęciach udokumentowano najważniejsze zabytki architektury pięknego miasta.

Rozdział trzeci, zwany epilogiem zawiera opis, poparty serią kolorowych zdjęć, podjętej współpracy Regionalnego Towarzystwa Przyjaciół Żółkiewki z Lwowskim Towarzystwem Kultury Polskiej Oddział w Żółkwi i innymi działającymi tam towarzystwami oraz władzami kulturalnymi, oświatowymi, kościelnymi i administracyjnymi Żółkwi.

Poszczególne zdjęcia obrazują chronologicznie postęp w realizowaniu podejmowanych działań. Pierwsze kontakty z księdzem Bazylim Pawełko, proboszczem i dziekanem w Żółwi, Lesią Tereszczuk dyrektorem domu kultury, władzami oświatowymi. Wymianę chórów i delegacji z władzami samorządowymi obu miejscowości.