Konferencja Wojewódzkiej Rady Towarzystw Regionalnych w Lublinie - Lubelszczyzna w wojnie polsko-bolszewickiej w dniach 27-28 listopad 2010 roku w Hrubieszowie.
W dniach 27 – 28 listopada 2010 roku odbyła się kolejna, trzecia w tym roku, konferencja Wojewódzkiej Rady Towarzystw Regionalnych w Hrubieszowie. Tematyka konferencji poświęcona była wojnie polsko – bolszewickiej z 1920 roku, ze szczególnym uwzględnieniem działań wojennych prowadzonych na ziemiach lubelskich.
Mimo mroźnej pogody i śnieżnej aury zgromadziła ona wielu regionalistów z terenu całej Lubelszczyzny, władze państwowe, władze samorządowe oraz miłośników historii z pobliskich terenów.
Głównym założeniem, jaki przyświecał organizacji konferencji było upowszechnienie wiedzy na temat, jakże istotnej dla narodu polskiego, Bitwy pod Komarowem. Chronienie od zapomnienia tak ważnych dla Polski wydarzeń powinno być obowiązkiem każdego obywatela, każdego Polaka, każdego regionalisty.
Wydarzenia roku 1920 na Lubelszczyźnie nie są niestety powszechnie znane. Obawą napawa fakt, iż wielu młodych ludzi puszcza w niepamięć informacje przekazane na lekcji historii, nie uzmysławiając sobie ich wagi i znaczenia. Gruntowne omówienie tematyki wojny polsko-bolszewickiej na Lubelszczyźnie podczas konferencji miało zachęcić do rozpowszechniania chwały tej bitwy wśród lokalnych społeczności.
Pierwszym punktem konferencji był wyjazd do Komarowa, gdzie 31 sierpnia 1920 roku odbyła się największa i zarazem ostatnia z bitew konnicy polskiej zakończona zwycięstwem wojsk polskich nad przeważającymi siłami wroga. W uroczystej i serdecznej atmosferze uczestników konferencji przywitała wójt gminy Komarów – Osada Pani Wiesława Sieńkowska, opowiadając również o staraniach mieszkańców gminy mających na celu upamiętnienie i szerokie rozpropagowanie wiedzy o bohaterskiej walce polskich ułanów oraz komarowskiej batalii w wojnie z bolszewikami.
Piosenki legionowe zaprezentowane przez uczniów ze szkoły podstawowej i gimnazjum w Komarowie przy pomocy wychowawców z chóru nauczycielskiego wprowadziły regionalistów w podniosły i radosny nastrój.
Po powrocie do Hrubieszowa na Sali Hrubieszowskiego Domu Kultury, prof. zw. dr hab. inż. Sławomir Partycki – Przewodniczący Wojewódzkiej Rady Towarzystw Regionalnych dokonał otwarcia konferencji. Uczestników konferencji przywitali: Stanisław Gogacz – Senator RP, Leszek Czerwonka – Wicestarosta Powiatu Hrubieszowskiego, Zbigniew Dolecki – Burmistrz Hrubieszowa oraz Jerzy Krzyżewski – Prezes Towarzystwa Regionalnego Hrubieszowskiego.
Kadra naukowa z Zakładu Historii Najnowszej Uniwersytetu Marii Curie – Skłodowskiej zaprezentowała szereg prelekcji poświęconych wojnie polsko – bolszewickiej na ziemiach lubelskich. Swoje referaty zaprezentowali: dr Marek Sioma - referat pod tytułem Lubelszczyzna w wojnie polsko-bolszewickiej. Działania wojenne i postawy społeczeństwa; dr hab. Robert Litwiński prof. UMCS, prezes Polskiego Towarzystwa Historycznego, Oddziału w Lublinie - referat pod tytułem Bezpieczeństwo publiczne w województwie lubelskim w dobie najazdu bolszewickiego; dr Janusz Kłapeć - Bitwa pod Komarowem. Ostateczna klęska wizji sowieckiej rewolucji w Europie oraz dr Marek Woźniak - Wojno polsko- bolszewicka na Lubelszczyźnie w historiografii polskiej.
W przerwie pomiędzy kolejnymi wystąpieniami delegacja z Wyższej Szkoły Oficerskiej Sił Powietrznych w Dęblinie reprezentowana przez płk Andrzeja Marciniuka, kpt Tomasza Ziółkowskiego oraz 12 podchorążych zaprezentowała zasługi lotnictwa polskiego w czasie wojny w 1920 roku.
W niedzielę 28 listopada regionaliści z Lubelszczyzny uroczyście złożyli wieniec pod grobem nieznanego żołnierza w Hrubieszowie, celem oddania hołdu i uczczenia pamięci poległych w wojnie 90 lat temu. Msza święta w tej intencji była odprawiana przez księdza kanonika Waldemara Malinowskiego, kapelana TRH. Po mszy w Hrubieszowskim Domu Kultury odbyła się dalsza część konferencji. Pierwszy referat pod tytułem Tajemnica mozyrskiej grupy” – zwycięski bój pod Cycowem, 16 VIII 1920 r. wygłosił dr Grzegorz Figiel, pracownik naukowy oraz pracownik Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie.
Swój referat o wdzięcznej tematyce Lubelscy harcerze w walce o niepodległość i granice Rzeczypospolitej przedstawił również regionalista Stanisław Dąbrowski. Na zakończenie obrad Pan Jerzy Krzyżewski w telegraficznym skrócie przedstawił działalność Towarzystwa Regionalnego Hrubieszowskiego podczas pięćdziesięciu lat jego istnienia.
Ostatnim zaplanowanym punktem weekendu w Hrubieszowie było obejrzenie eksponatów w Muzeum im. ks. Stanisława Staszica oraz zwiedzanie prawosławnej cerkwi znanej w Europie jako posiadającej największą ilość kopuł w liczbie 13.
Zimowa aura, gościnność gospodarzy oraz zajmująca tematyka konferencji w Hrubieszowie sprawiły iż było to spotkanie wyjątkowe. Po raz kolejny mogliśmy się przekonać, iż historia jednoczy nas wszystkich, napawa dumą oraz pobudza ducha solidarności, braterstwa, chęci pielęgnowania rodzimych tradycji i upamiętniania ważnych dla Polski wydarzeń.
Działania wojenne na ziemiach lubelskich w czasie wojny polsko - bolszewickiej oraz Bitwa pod Komarowem, stanowiąca jedną z najchlubniejszych kart historii Kawalerii Polskiej, przyczyniły się do osłabienia Armii Czerwonej i ostatecznego powstrzymania sowieckich planów rozszerzenia rewolucji na kraje europejskie i przekształcenia ich w republiki radzieckie. Zadaniem, nie tylko dla regionalistów, jest pamięć o tych wydarzeniach i uznanie ich doniosłości dla współczesnego Państwa Polskiego.
Marta Starczyk