XIV Semik WRTR Krasnystaw/Żółkiewka 7-9 paźdizernika 2016r.
W dniach 7-9 października 2016 roku Wojewódzka Rada Towarzystw Regionalnych w Lublinie wraz z Wojewódzkim Ośrodkiem Kultury w Lublinie wspólnie zorganizowali XIV Sejmik Towarzystw Regionalnych Lubelszczyzny poświęcony tematyce „Stanisława Żółkiewskiego – patrioty, hetmana, męża stanu”. Partnerzy wydarzenia to: Regionalne Towarzystwo Przyjaciół Żółkiewki, Gmina Żółkiewka, Ośrodek Kultury Samorządowej w Żółkiewce oraz Krasnostawski Dom Kultury.
Pierwszy dzień obrad odbył się w Krasnostawskim Domu Kultury. Otwarcia konferencji dokonał prof. zw. dr hab. inż. Sławomir Partycki – Przewodniczący Wojewódzkiej Rady Towarzystw Regionalnych w Lublinie. W dalszej kolejności głos zabrali: dr Krzysztof Grabczuk – Wicemarszałek Województwa Lubelskiego, dr Artur Sępoch – Dyrektor Wojewódzkiego Ośrodka Kultury w Lublinie, Pan Zdzisław Podkański – Pełnomocnik Wojewody Lubelskiego do spraw Kultury Ludowej, Rękodzieła Ludowego i Artystycznego, Pan Janusz Szpak – Starosta Krasnostawski i Pan Jacek Lis – Wójt Gminy Żółkiewka.
Po uroczystym powitaniu nastąpiła pierwsza część obrad, którą rozpoczął płk dr Andrzej Marciniuk, zawodowo związany z Wyższą Szkołą Oficerską w Dęblinie, prezentowany temat to: Sztuka wojenna hetmana Stanisława Żółkiewskiego na przykładzie bitwy pod Kłuszynem. W dalszej części obrad uczestnicy wysłuchali wykładu mgr Jarosława Godlewskiego, pracownika Muzeum Wojska Polskiego, tytuł wykładu: Stanisław Żółkiewski w walce z najazdami tatarskimi. Kolejnym prelegentem był prof. dr hab. Dariusz Kupisz, naukowo i zawodowo związany z Uniwersytetem Marii Curie-Skłodowskiej, tytuł prezentacji: Obleganie i obrona twierdz w wojskowości polskiej czasów Stanisława Żółkiewskiego.
Uczestnicy mieli również możliwość przeanalizowania wykładu wygłoszonego przez prof. dr hab. Leszka Wierzbickiego, wykładowcę Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, temat prelekcji: Stanisław Żółkiewski jako parlamentarzysta. Niezwykle ciekawe zagadnienie podjęła prof. dr hab. Irena Rolska, pracownik Wydział Nauk Humanistycznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, tytuł prezentacji: Żółkiew w czasach Żółkiewskich. Swoją prelekcją pt. „Usarz zasię w mocnej zbroi …” – husaria w dobie hetmana Stanisława Żółkiewskiego. zainteresował uczestników Pan Piotr Błaszczak - Prezes Stowarzyszenia Miłośników Dawnej Broni i Barwy. W dalszej części obrad uczestnikom czas uprzyjemnił wykład zaprezentowany przez dr Jerzego Ternesa pracownika Zakładu Historii XVI-XVIII w. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, pt. Związki hetmana Stanisława Żółkiewskiego z Żółkiewką i Żółkiewskimi z Ziemi Chełmskiej.
Drugi dzień rozpoczął się od przywitania gości, Pana Jacka Lisa – Wójta Gminy Żółkiewka oraz Pana Łukasza Majkuta – Przewodniczącego Regionalnego Towarzystwa Przyjaciół Żółkiewki. Pierwszą część obrad w tym dniu rozpoczął dr Paweł Jusiak, pracownik Zakładu Historii Polski Średniowiecznej i Dziejów Gospodarczych Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, z prezentacją na temat: Urzędnicy ziemscy województwa bełskiego i ruskiego z rodziny Żółkiewskich w XV-XVIII wieku. Konferencje kontynuował prezentując swoje zagadnienie dr Andrzej Gładysz, pracownik Katedry Instrumentologii Wydziału Teologii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, tytuł wykładu: Hetman Stanisław Żółkiewski w wybranych relacjach podkomendnych. Kolejnym prelegentem był dr Grzegorz Figiel, Zastępca Dyrektora ds. Merytorycznych Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. Hieronima Łopacińskiego, temat referatu: Hetman Stanisław Żółkiewski wobec kwestii kozackiej.
W godzinach południowych odbył się sejmik Wojewódzkiej Rady Towarzystw Regionalnych Lubelszczyzny, podczas którego miało miejsce wystąpienie delegacji z Żółkwi. W dalszej części miejsce miały wolne dyskusje w obszarach funkcjonowania poszczególnych towarzystw oraz przede wszystkim dyskusja na temat projektu zbudowania pomnika Hetmana Żółkiewskiego w Żółkiewce.
Integralną część spotkania stanowiła część praktyczna, a mianowicie zwiedzanie okolic Żółkiewki, w tym m. in. dworek w Dąbiu, dworek Janisławskich w Zaburzu czy drewniany kościół w Częstoborowicach. Spotkanie umiliły także występy artystyczne grup z Żółkiewki, występ Formacji Tańca Towarzyskiego Politechniki Lubelskiej GAMZA, które odbyły się w Gminnej Hali Sportowej. Końcowym punktem programu tego dnia była kolacja w Zajeździe Małgorzata.
Trzeci dzień rozpoczął się od wykładu dr Kazimierza Parafianowicza, który podjął wyrazisty i budzący zainteresowanie temat: Słuszność inicjatywy budowy pomnika ku czci Stanisława Żółkiewskiego. Część referatową zakończył finalny wykład prof. dr hab. Jana Wrany, wykładowcy Wydziału Budownictwa i Architektury Politechniki Lubelskiej, pt. Warsztaty studenckie – czerwiec 2016 – powrotem pamięci do bohaterów ziemi chełmskiej oraz prezentacja projektów pomnika wykonanych przez studentów Politechniki Lubelskiej, których opiekunem i mentorem jest prof. Wrana. Punktem zwrotnym kończącym obrady była Msza św. w kościele w Żółkiewce, po której uczestnicy mieli możliwość bliższego zapoznania się z architekturą, stylem i budownictwem kościoła.